Fransmannen met pit
Er waren eens een handvol game-ontwikkelaars die misnoegd opstapten bij de Franse tak van Ubisoft. Ze waren het beu om eenheidsworst te produceren en besloten de koppen samen te steken. Samen richtten ze een nieuw bedrijf met een dertigtal werknemers op, genaamd Sandfall Interactive. Hun missie? Een game ontwikkelen die ze zélf graag wouden spelen, niet een spel waarvan ze dachten dat het goed zou verkopen. Op het eerste zicht maakten ze dan ook onpopulaire keuzes: ‘Putain’, dachten ze, ‘wat als we nog eens een goede singleplayer-game maken? Zo eentje met een verhaal, een begin en een einde, zonder live-service elementen, zonder battle pass en zonder in-game currency shop met cosmetische upgrades?’. ‘Excellent’, dacht een ander, ‘dat is al zo lang geleden dat het bijna revolutionair is!’. ‘Vraiment’, zei de volgende, ‘en we kiezen ook gewoon voor een JRPG met turn-based gevechten. De mensen zullen niet weten wat hen overkomt!’. Chauvinistisch als de Franszen zijn, kwam er nog eentje op de proppen met een laatste lumineus idee: ‘we kiezen voor meerdere stemacteurs voor elk personage en laten de hele game in het Engels én in het Frans inspreken.’ Hun ogen blonken, er fonkelden geen euro-tekens in, maar liefde voor hun creatie. Clair Obscur: Expedition 33 was geboren.
Mysterieuze introductie
Zodra je de proloog opstart, beland je in een betoverende en bevreemdende wereld. Het spel houdt je handje niet vast waardoor je tastend op zoek gaat naar aanwijzingen. Wanneer je goed oplet tijdens deze introductie, krijg je reeds veel details over het verhaal. De proloog is dan ook een masterclass in storytelling. Tijdens de proloog speel je als Gustave en met hem ontdek je de bitterzoete hereniging met je ex na vier jaar. Er is geen sluitende uitleg over het waarom van de breuk tijdens die jaren behalve dat je de term ‘Gommage’ nogal vaak te horen krijgt. ‘Gommage’ blijkt ook letterlijk het weggommen van mensen te zijn. De Paintress, een mysterieuze figuur, schildert elk jaar een lager cijfer op een monoliet. Dit jaar zal de 34 door 33 vervangen worden. Wie die leeftijd heeft, wordt weggegomd. Wie zij is en waarom zij dat doet kom je nog niet te weten.
Wanneer je voldoende personages aanspreekt en de puzzel samenlegt, leer je in dit hoofdstuk dat de ‘Gommages’ reeds 67 jaar aan de gang zijn. Deze startten na wat ‘La Fracture’ wordt genoemd. En nu is het dus de beurt aan Expeditie 33. Gustave, Maelle en Lune vertrekken met de boot en worden op hun bestemming meteen al aangevallen door een weinig spraakzame, maar uiterst krachtige man met een wandelstok. Rennen is de boodschap, want links en rechts sneuvelen er crewleden. Wat een aangrijpende introductie!
Heerlijk meeneuriën met de soundtrack
Die straffe proloog speel je overigens op de tonen van een meeslepende soundtrack. Vanaf minuut 1 valt het op dat de muziek hier meer op de voorgrond komt dan in andere games, waarbij je vaak enkel bij een groot eindbaasgevecht getrakteerd wordt op een bombastische soundtrack. In Clair Obscur: Expedition 33 kan je eigenlijk bijna constant genieten van een vleugje pianomuziek die begint aan te zwellen wanneer de situatie spannender, romantischer of gevaarlijker wordt. Het strafste van dit alles? De componist, Lorien Testard, werd gewoon ontdekt via Soundcloud, een muziekplatform waar heel wat onbekende en onafhankelijke artiesten hun werk beschikbaar stellen in de hoop om ontdekt te worden. In Lorien Testard zijn geval met succes.
Turn-based combat vraagt denkwerk
Verhaal? Check! Soundtrack? Check! Laten we even in de combat duiken, want er is heel wat te vertellen over de gevechtsmechanieken van deze game. Gevechten verlopen namelijk niet in real-time, zoals je het gewend bent van de meeste role playing games, maar in beurten. In de open wereld krijg je de kans om naar een vijand toe te lopen en die een flinke mep te verkopen. Die vijanden zijn overigens geen mensen, maar unieke wezens zoals de mensachtige ‘Greatsword Cultist’, uit stenen bestaande ‘Hexga’ en, voor de naam alleen al mijn persoonlijke favoriet, de uit juten zakken gemaakte ‘Sakapatate’. In totaal zijn er maar liefst 49(!) verschillende types vijanden die jou het leven zuur willen maken in naam van de Paintress.
Eenmaal je contact maakt, zoomt je scherm uit met een soort fisheye-effect en start het gevecht. Als jij effectief de eerste klap uitdeelde, krijg je ook als eerste de kans om aan te vallen. Als je tegenstander echter tegen jou liep, mag hij beginnen. In een gevecht krijg je de keuze tussen een schot lossen van afstand (free aim), een gewone aanval uitvoeren met je huidige wapen, een item (om te healen, reviven of extra aanvalspunten te krijgen) consumeren of een van je vaardigheden gebruiken. Uiteraard zijn de vaardigheden het leukste en meest efficiënte middel om te gebruiken. Deze vaardigheden kosten wel een stuk meer aanvalspunten (2 tot 9) dan een afstandsschot (1 punt) of basisaanval (0 punten). De vaardigheden zijn uniek voor elk personage en hebben meestal betrekking tot elementaire krachten zoals vuur, ijs, bliksem en aarde. Er zijn er echter ook die je kan gebruiken om jezelf (of anderen uit je team) te healen of te beschermen met schilden. Wie liever breinloos op knopjes duwt, doet letterlijk moeite voor niets, want in Clair Obscur: Expedition 33 moet je je hersenen gebruiken als je gevechten wil winnen.
Verdedigen is de beste aanval
Daarnaast is het ook van groot belang dat je de sterktes en de zwaktes van je team goed kent. Zo kan Maelle bijvoorbeeld een vijand markeren waarna die x aantal beurten gevoeliger wordt voor vuur, dus moet je ervoor zorgen dat je snel genoeg met een volgend personage een vuuraanval gebruikt om optimaal van dat voordeel te profiteren. Dit soort turn-based combat doet me met plezier terugdenken aan de tijd waarin ik South Park: The Fractured But Whole volledig heb uitgespeeld. Recentere voorbeelden zijn Metaphor: ReFantazio. Clair Obscur: Expedition 33 voegt echter nog een extra timing-element toe aan de combat, want met een goed getimede druk op de X-knop kan je je aanval omzetten naar een critical hit die extra schade aanricht. Niet getreurd als je niet de snelste bent of gewoon geen zin hebt om je hiermee bezig te houden: er bestaat ook een optie om alle quick-time events automatisch te laten slagen.
Wat echter veel belangrijker is – en niet automatisch voltooid kan worden – is het ontwijken en pareren van de aanvallen van je tegenstander(s). Zij hebben uiteraard ook een heleboel trucjes in hun arsenaal en het is aan jou om al hun aanvallen af te wenden. Timing is hier van cruciaal belang! Een aanval ontwijken gaat nog relatief gemakkelijk, maar als je een aanval wil pareren moet je erg goed letten op de visuele en auditieve cues die het spel je aanreikt. Ik ben als vanouds heel erg slecht in het pareren van aanvallen, maar op de laagste moeilijkheidsgraad slaag ik er toch vrij goed in. Indien het je lukt om een volledige sequentie van aanvallen te pareren, zal je automatisch een tegenaanval uitvoeren met een vernietigende kracht. Dit kan je gevechten gevoelig inkorten en sommige vijanden die op het eerste zicht onmogelijk te verslaan lijken, liggen even later toch tegen het canvas. Heerlijk! Wat later in het spel leer je ook aanvallen ontwijken door te springen of – veel cooler nog – door een Gradient Counter uit te voeren. Dit is in feite hetzelfde als pareren, maar je past het toe bij een zware aanval van je tegenstander waarbij, mits de juiste timing, je beeld vertraagt, de muziek aanzwengelt en je nog zwaarder terugslaat. Zo’n Gradient Counter correct uitvoeren geeft je echt het gevoel dat je superkrachtig bent.
Deze verfrissende, tactische manier van vechten zorgt voor een uitdagend spel voor wie intellectuele uitdaging zoekt, maar heeft ook voldoende actie-elementen voor gamers die meer fan zijn van een rechttoe-rechtaan-aanpak. Wie wil kan zich urenlang verdiepen in het samenstellen van de sterkste build voor al zijn personages en zal daar zeker voor beloond worden. Wie daar geen zin in heeft, zal langere gevechten moeten trotseren of de moeilijkheidsgraad moeten bijschalen, maar het spel lijkt het jou op geen enkel punt onmogelijk te maken. Het zou volgens de ontwikkelaars zelfs mogelijk moeten zijn om het spel uit te spelen zonder ook maar één keer een aanval te ontwijken of pareren.
Picto’s en Lumina punten
Er is nog één element dat we niet hebben aangeraakt over onze personages en hun vaardigheden. Ze beschikken namelijk zoals elk RPG-personage over de standaard eigenschappen zoals kracht, snelheid, geluk, levenskracht en verdediging. Daarnaast hebben ze echter ook Picto’s waarvan je er drie kan gebruiken per personage. Die Picto’s moet je zien als bonuseffecten, zoals ‘begin het gevecht met een extra aanvalspunt’ of – een van mijn favorieten – ‘krijg een aanvalspunt bij een mislukte pareerbeweging’. Op die manier komt er een actief Picto-slot vrij bij je personage dat je dan weer kan invullen met een andere, nog niet gebruikte, Picto. Vaak je Picto’s veranderen is dus de boodschap! Sandfall Interactive zorgt hier nog maar eens voor een moderne twist op een klassiek RPG-element.
Voldoening
Deze unieke combat-elementen zorgen ervoor dat je Clair Obscur: Expedition 33, eenmaal opgestart, speelt en blijft spelen. Het mysterieuze verhaal houdt je in zijn greep, de graphics en de soundtrack zijn een genot voor je ogen en oren en de gevechten werken als een drug waarvan je enkel meer wil. Dit speel geeft je namelijk exact datgene wat bijvoorbeeld Diablo IV mij indertijd niet kon geven: pure voldoening. Uiteraard worden de vijanden naarmate het verhaal vordert steeds krachtiger en logischerwijs krijg je zelf ook sterkere wapens en speel je meer vaardigheden vrij, maar je voelt je ook gewoon effectief sterker en sommige gevechten zijn in een wip voorbij. Op die manier haal je veel voldoening uit je tijdsinvestering. Een groot verschil met Diablo IV dat een agressieve level scaling hanteerde, waardoor ik na een dikke vijftig uur grinden moedeloos afhaakte.
Wie deed het licht uit?
Is alles dan perfect aan deze game? Welnee. Vooreerst is er, buiten de hub, geen wereldkaart voorhanden, waardoor je al eens in cirkels dreigt te lopen, op zoek naar de juiste weg. Een quest marker ontbreekt ook, dus er zit niet veel anders op dan je omgeving goed in het oog te houden. Meestal loont het om de her en der verspreide lampen te volgen. Wat meer lampen hadden overigens geen kwaad gekund, want het spel is in bepaalde gebieden heel donker. Ik morrelde al wat met de helderheid in de instellingen, maar nog niet met het optimale resultaat. De graphics in dit spel zijn zeer degelijk, maar de belichting kon wat mij betreft iets fraaier. Nog een klein minpuntje: ik wou het spel graag eens met Franse spraak beleven, maar toen ik eveneens wou kiezen voor Franse ondertiteling om de dialogen beter te kunnen volgen, werd meteen alle schermtekst omgezet naar de Franse taal. Een aparte optie voor die ondertiteling zou handig zijn!
Conclusie
Clair Obscur: Expedition 33 is niet de perfecte game die sommigen ervan willen maken. De graphics blazen je niet van je sokken, sommige gebieden zijn je kan geen kaart oproepen buiten de hub-wereld en er is geen quest log. Wetende dat dit spel gemaakt werd door een vast team van slechts een dertigtal met een fractie van het budget van de grote AAA-studio’s, maakt ons echter vergevingsgezind. Wie in deze tijden een nieuwe IP kan lanceren en al doende een kwaliteitsvolle game als Clair Obscur: Expedition 33 kan opleveren met zo’n beperkt budget, verdient alle lof. Clair Obscur: Expedition 33 weet grandioos te overtuigen met zijn interessante verhaal, mysterieuze setting, fantasierijke enemy design, degelijke graphics, fantastische soundtrack en diepgaande combat. Als gamers kunnen we alleen maar hopen dat de AAA-studio’s de juiste lessen trekken uit dit verhaal: de wereld zit heus wél te wachten op een lineaire singleplayer game met een frisse gameplay en een verrassend verhaal.
Clair Obscur: Expedition 33 is inbegrepen in het Xbox Game Pass abonnement, maar is ook elke eurocent waard op PS5 en PC.
8.5
10